- principatus
- princĭpātŭs, ūs, m. [princeps]
[st1]1 [-] commencement, origine.
- Cic. Tim. 4.
[st1]2 [-] premier rang, primauté, prééminence.
- Caes. BG 6, 8; 7, 4; 7, 63; Cic. Phil. 11, 36.
- nimia cupiditas principatus, Cic. Off. 1, 64 : le désir effréné du premier rang.
- (Gallia) hujus belli sustinendi principatum tenet (= in bello sustinendo), Cic. Phil. 12, 4, 9 : (la Gaule), pour soutenir cette guerre, est au premier rang.
[st1]3 [-] [entre nations] suprématie, hégémonie.
- totius Galliae principatum tenere, Caes. BG. 1, 43, 7 (obtinere BG. 6, 12, 4) : avoir la suprématie sur toute la Gaule.
- principatus eloquentiae, Cic. Or. 56 : le premier rang dans l'éloquence.
- principatus sententiae, Cic. CM 64 : priorité de vote ou dans l'exposé de son opinion.
[st1]4 [-] [phil.] principe dominant, prééminent.
- Cic. Nat. 2, 29 ; Tusc. 1, 20.
- [gr]gr. ἡγεμονικόν.
[st1]5 [-] [sous l'empire] principat, dignité impériale ou exercice du pouvoir impérial.
- Tac. Agr. 3 ; Plin. Pan. 36, 3 ; Plin. 7, 46 ; 33, 146.
* * *princĭpātŭs, ūs, m. [princeps] [st1]1 [-] commencement, origine. - Cic. Tim. 4. [st1]2 [-] premier rang, primauté, prééminence. - Caes. BG 6, 8; 7, 4; 7, 63; Cic. Phil. 11, 36. - nimia cupiditas principatus, Cic. Off. 1, 64 : le désir effréné du premier rang. - (Gallia) hujus belli sustinendi principatum tenet (= in bello sustinendo), Cic. Phil. 12, 4, 9 : (la Gaule), pour soutenir cette guerre, est au premier rang. [st1]3 [-] [entre nations] suprématie, hégémonie. - totius Galliae principatum tenere, Caes. BG. 1, 43, 7 (obtinere BG. 6, 12, 4) : avoir la suprématie sur toute la Gaule. - principatus eloquentiae, Cic. Or. 56 : le premier rang dans l'éloquence. - principatus sententiae, Cic. CM 64 : priorité de vote ou dans l'exposé de son opinion. [st1]4 [-] [phil.] principe dominant, prééminent. - Cic. Nat. 2, 29 ; Tusc. 1, 20. - [gr]gr. ἡγεμονικόν. [st1]5 [-] [sous l'empire] principat, dignité impériale ou exercice du pouvoir impérial. - Tac. Agr. 3 ; Plin. Pan. 36, 3 ; Plin. 7, 46 ; 33, 146.* * *Principatus, huius principatus, pen. prod. m. g. Caesar. Principaulté et seigneurie.\Diui Augusti principatu obiit. Pli. Du temps que Auguste estoit Empereur.\Dare principatum homini. Cic. Le louer sur touts les autres.\Dare principatum alicui rei. Plin. L'estimer et priser par dessus les autres.\Penes ipsum est principatus. Cic. La principale partie est devers luy.\Ferre principatum alicuius belli. Cic. Estre chef et principal gouverneur et conducteur.\Tenere principatum alicuius rei. Cic. Estre le principal d'un affaire, qui y aide plus que touts les autres.\Vt quisque aetate antecellit, ita sententiae principatum tenet. Cic. Chascun selon son aage dit son opinion.
Dictionarium latinogallicum. 1552.